Bạn muốn tham gia thị trường chứng khoán, bạn muốn đầu tư vốn vào một doanh nghiệp, bạn có thể lựa chọn đầu tư qua cổ phiếu. Nhưng bạn đang chưa hiểu sâu về những khái niệm này? Cổ phiếu là gì và đặc điểm của cổ phiếu như thế nào khi nhìn qua các chỉ số? VN24h.info sẽ giúp bạn giải đáp những câu hỏi cơ bản này qua bài viết ngay sau đây.
Cổ phiếu là gì?
Cổ phiếu là giấy chứng nhận bạn có sở hữu cổ phần của 1 tập đoàn, 1 doanh nghiệp hay 1 công ty nào đó. Cổ phiếu có thể là chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử do công ty xác nhận bạn là cổ đông, nắm một hoặc một số cổ phần của công ty.
Trên sàn chứng khoán, một công ty, tập đoàn lớn có thể có đến vài trăm cổ đông trở lên. Chỉ cần bạn đang nắm trong tay cổ phần của công ty thì bạn sẽ là một cổ đông trong công ty đó.
Cổ phiếu ra đời gắn liền với việc hình thành công ty cổ phần. Vốn điều lệ của công ty cổ phần chia ra thành các phần bằng nhau gọi là cổ phiếu. Công ty cổ phần bán cổ phiếu nhằm kêu gọi nhà đầu tư và việc mua lại cổ phần thì được gọi là cổ đông. Cổ đông là người được công ty cổ phần cấp một giấy xác nhận quyền sở hữu cổ phần gọi là cổ phiếu. Quyền sở hữu của cổ đông trong công ty cổ phần sẽ tương ứng với cổ phần mà cổ đông đó đang nắm giữ. Do đó, cổ phiếu còn được gọi với tên khác là chứng khoán vốn.
Đặc điểm của cổ phiếu
Cổ phiếu không có kỳ hạn và không hoàn lại vốn: Cổ phiếu là giấy chứng nhận bạn là cổ đông của một công ty cổ phần. Bạn muốn góp bao nhiêu cổ phần cũng được, cổ phiếu không có kỳ hạn và không hoàn lại vốn. Khi công ty cổ phần bạn góp vốn vào bị phá sản thì cũng đồng nghĩa với việc bạn mất hoàn toàn cổ phiếu.
Cổ tức không ổn định, phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty cổ phần: Cổ tức thường phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty cổ phần. Nếu kết quả kinh doanh không ổn định thì cổ tức cũng không ổn định. Khi công ty cổ phần làm ăn thuận lợi thì cổ tức cao, cổ đông cũng sẽ được hưởng lợi nhuận nhiều hơn. Ngược lại, nếu công ty cổ phần làm ăn thua lỗ thì cổ tức sẽ rất thấp hoặc có thể không có cổ tức.
Cổ đông là người cuối cùng nhận được giá trị còn lại khi công ty cổ phần phá sản.
Giá của cổ phiếu biến động nhanh phụ thuộc vào nhiều yếu tố và quan trọng nhất vẫn là kết quả kinh doanh của công ty.
Ngoài ra theo quan điểm của các nhà đầu tư, cổ phiếu có những đặc điểm sau:
- Cổ phiếu có tính thanh khoản cao
- Cổ phiếu có tính lưu thông
- Cổ phiếu có tính tư bản giả
- Cổ phiếu có tính rủi ro cao
Phân loại cổ phiếu
Cơ bản, cổ phiếu được phân thành 4 loại chính là: Cổ phiếu được phép phát hành, cổ phiếu đã phát hành, cổ phiếu đang lưu hành và cổ phiếu quỹ.
Cổ phiếu được phép phát hành: Là các cổ phiếu của công ty được nhà nước cho phép phát hành và công ty phải đăng ký tổng số phiếu phát hành và ghi trong điều lệ của công ty.
Cổ phiếu đã phát hành: Là số cổ phiếu mà công ty bán ra và công ty đã thu được toàn bộ số tiền bán cổ phiếu đó, nó nhỏ hơn hoặc tối đa bằng sổ cổ phiếu được phép phát hành.
Cổ phiếu đang lưu hành: Là sổ cổ phiếu do các cổ đông nắm giữ, hiện đang lưu hành trên thị trường. Sổ cổ phiếu đang được lưu hành xác định như sau:
Sổ cổ phiếu đang lưu hành = Sổ cổ phiếu đã phát hành – số cổ phiếu quỹ
Cổ phiếu quỹ: Là cổ phiếu đã giao dịch và được tổ chức phát hành mua lại bằng nguồn vốn của mình.
Dựa trên hình thức cổ phiếu, có thể phân thành 2 loại: Cổ phiếu ghi danh và cổ phiếu vô danh.
Cổ phiếu ghi danh: Là loại cổ phiếu có ghi tên người sở hữu. Loại cổ phiếu này có nhược điểm là chuyển nhượng phức tạp, muốn chuyển nhượng cổ phiếu phải được hội đồng quản trị cho phép và phải đăng ký tại cơ quan phát hành.
Cổ phiếu vô danh: Là loại cổ phiếu không ghi tên người sở hữu, được tự do chuyển nhượng mà không cần bất kỳ thủ tục nào.
Dựa trên quyền lợi cổ đông, cổ phiếu được phân thành 2 loại: Cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi.
Cổ phiếu thường còn được gọi với tên khác là cổ phiếu phổ thông. Cổ phiếu thường là giấy xác nhận quyền sở hữu của cổ đông với công ty, được hưởng các quyền lợi thông thường trong công ty.
Cổ đông nắm giữ cổ phiếu thường sẽ được tham gia các cuộc họp Đại hội cổ đông và được bỏ phiếu quyết định vấn đề quan trong công ty, được bầu cử cũng như được ứng cử vào hội đồng quản trị.
Cổ phiếu thường không có thời hạn trả lại. Cổ đông nắm giữ cổ phiếu thường sẽ được hưởng cổ tức tùy thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty. Khi công ty gặp vấn đề rủi ro thì cũng đồng nghĩa với việc cổ đông nắm giữ cổ phiếu thường cũng gánh chịu rủi ro tương ứng với phần góp vốn và sẽ được chia phần giá trị còn lại của công ty sau khi công ty đã trả hết khoản nợ, thanh toán cho cổ đông ưu đãi.
Cổ đông không được quyền rút vốn ra khỏi công ty, mà phải chuyển nhượng cổ phần cho cổ đông hoặc nhà đầu tư khác dưới hình thức bán lại, tặng hoặc cho người thừa kế.
Cổ phiếu ưu đãi là giấy xác nhận quyền sở hữu của cổ đông trong công ty, đồng thời cho phép cổ đông nắm cổ phiếu này được hưởng một số quyền ưu tiên. Người nắm giữ cổ phiếu này gọi là cổ đông ưu đãi.
Cổ đông nắm giữ cổ phiếu ưu đãi được công ty trả cổ tức trước khi chia cổ tức cho cổ đông thường. Tuy nhiên, cổ tức này là cố định, được tính bằng tỉ lệ phần trăm in trên cổ phiếu.
Cổ đông ưu đãi sẽ không được tham gia bầu cử, ứng cử cũng như quyết định vấn đề quan trọng của công ty. Chỉ được chia cổ tức khi công ty có lợi nhuận. Khi công ty phá sản hoặc giải thể, cổ đông nắm cổ phiếu ưu đãi sẽ được ưu tiên thanh toán trước, sau những người có trái phiếu.
Mệnh giá của cổ phiếu ưu đãi có giá trị hơn cổ phiểu thường vì nó là căn cứ để trả cổ tức, hoàn vốn khi phá sản hoặc giải thể công ty.
Cổ phiếu ưu đãi được chia thành 6 loại:
- Cổ phiếu ưu đãi không tích lũy
- Cổ phiếu ưu đãi tích lũy
- Cổ phiếu ưu đãi không tham dự
- Cổ phiếu ưu đãi tham dự
- Cổ phiếu ưu đãi có thể chuyển đổi
- Cổ phiếu ưu đãi có thể mua lại
Tại sao công ty cổ phần phát hành cổ phiếu?
Để huy động vốn mở rộng kinh doanh, công ty cổ phần sẽ phát hành cổ phiếu vì hình thức này sẽ không cấu thành khoản nợ mà công ty phải hoàn trả. Như vậy, áp lực về tính thanh khoản công ty sẽ giảm đi nhiều. Nếu sử dụng hình thức gọi vốn khác như vay ngân hàng, phát hành trái phiếu thì ngược lại hoàn toàn.
Qua bài viết trên đây, các bạn đã có thể hiểu rõ hơn về khái niệm cổ phiếu là gì và những đặc điểm cơ bản của cổ phiếu. Khi đầu tư vốn vào một công ty nào đó, bạn nên cân nhắc thật kỹ để tránh rủi ro không đáng có. Cảm ơn các bạn đã quan tâm và theo dõi bài viết của VN24h. Hẹn gặp lại các bạn ở bài viết sau.
